Main content
Litir do Luchd-ionnsachaidh 1316
Litir do Luchd-ionnsachaidh le Ruairidh MacIlleathain. Litir 脿ireamh 1316. Roddy Maclean reads this week's letter for G脿idhlig learners.
Last on
Sun 6 Oct 2024
13:55
麻豆官网首页入口 Radio nan G脿idheal
More episodes
Corresponding Litir Bheag
An Litir Bheag 1012
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 1316
Duration: 05:00
Litir 1316: Calum agus M脿iri (1)
Tha mi a鈥� dol a dh鈥檌nnse sgeul dhuibh, no co-dhi霉 ge脿rr-chunntas de sgeul. Tha e mu dheidhinn muinntir nan r貌n. Tha e a鈥� tighinn bhon leabhar 鈥�Tales of the Seal People鈥� le Donnchadh MacUilleim. Chaidh innse dha le fear Aonghas MacN猫ill a bha ag obair mar ribear choineanach ann an Earra-Gh脿idheal. Fhuair e an sgeul ann an G脿idhlig bho a sheanmhair.
Tha cladh ann am baile beag air taobh an iar na G脿idhealtachd. Tha clach-uaghach anns a鈥� chladh, ann an cumadh cridhe, air a bheil ceithir faclan sgr矛obhte: 鈥�To Malcolm and Mary鈥�. Gu Calum agus M脿iri. Bha an sgr矛obhadh ann am Beurla. Tha mi a鈥� dol a mh矛neachadh a鈥� ghnothaich dhuibh. Tha e car annasach.
O chionn fhada bha teaghlach a鈥� fuireach taobh a鈥� chladaich faisg air a鈥� bhaile. Bha iad ri croitearachd agus iasgach. Bha dithis chloinne aca 鈥� c脿raid. 鈥橲 e Calum a bh鈥� air a ghille mar ainm, agus 始s e M脿iri a bh鈥� air a phiuthar.
Bha an dithis a鈥� faighinn air adhart gu math, agus 始s e clann 猫asgaidh a bh鈥� annta. Bha iad gu math taiceil dom p脿rantan. Th脿inig d矛reach aon rud eatarra. Bhiodh M脿iri a鈥� tarraing 脿 Calum airson coltas 貌rdaig-coise air a chois dheis. Bha i air leth m貌r. 鈥楳o chreach, a Chaluim,鈥� chanadh i, 鈥榯ha coltas sgreataidh air an 貌rdaig mh貌ir agad.鈥�
鈥�Chan eil leasachadh air,鈥� chanadh a br脿thair. 鈥樖糞 ann mar seo a rugadh mi.鈥�
Nise, bha Calum f矛or mhath air sn脿mh. Uaireannan bhiodh e a鈥� sn脿mh am measg nan r貌n a thigeadh timcheall air.聽
鈥楢 Chaluim,鈥� chanadh M脿iri, 鈥榤ura sguir thu, chan fhada gus am bi thu fh猫in nad r貌n!鈥� Agus chanadh Calum gum biodh e air leth toilichte nan tachradh sin.
Dh鈥檉h脿s a鈥� chlann suas agus dh鈥檉h脿g iad an sgoil aig aois ceithir-deug. Chaidh Calum a chuideachadh athair leis an eathar. Rinn iad iasgach leis na l矛n-mh貌ra.
Feasgar a bha seo, aig 脿m a鈥� chiaraidh, chaidh Calum agus athair a-mach anns an eathar. Dh鈥櫭╥rich stoirm gun rabhadh. Thionndaidh iad am b脿ta agus rinn iad iomradh a dh鈥檌onnsaigh na t矛re. Ach cha robh iad luath gu le貌r. Chaidh an soitheach a chur bun-os-cionn.聽
Bha athair Chaluim math gu le貌r air sn脿mh agus bha fios aige gun robh Calum fh猫in f矛or chomasach mar shn脿mhadair. 鈥楪ach fear dha fh猫in!鈥� dh鈥櫭╥gh e. 鈥楽n脿mh gu t矛r!鈥� Ge-t脿, nuair a r脿inig e an cladach, cha robh sgeul air a mhac.聽
Chaidh e dhachaigh. Ruith a bhean agus a nighean ga ionnsaigh, toilichte gun robh e fhathast be貌. 鈥楥脿it a bheil Calum?鈥� thuirt iad. 鈥楴ach eil e c貌mhla riut?鈥� Mh矛nich an duine gun robh Calum caillte aig muir. Airson latha an d猫idh latha an d猫idh latha, chaidh muinntir an 脿ite a choimhead airson a鈥� ghille no co-dhi霉 airson a chuirp. Ach cha do lorg iad dad.
An d猫idh grunn seachdainean, th脿inig atharrachadh air M脿iri. Cha bhruidhneadh i ri duine. Chan itheadh i a biadh. Chaill i cuideam. Cha d猫anadh i c脿il ach coiseachd air an tr脿igh, a鈥� coimhead a-mach gu muir. Bha a cridhe briste.
Lorg a h-athair an t-eathar aige air a鈥� chladach. Bha e fhathast sl脿n. Thill an duine don iasgach. Ach bha M脿iri bhochd be貌 ann am mulad. Cha robh i ag iarraidh bruidhinn ri duine. Latha a bha seo, ge-t脿, dh鈥檃tharraich c霉isean agus innsidh mi dhuibh mu dheidhinn anns an ath Litir.
Tha cladh ann am baile beag air taobh an iar na G脿idhealtachd. Tha clach-uaghach anns a鈥� chladh, ann an cumadh cridhe, air a bheil ceithir faclan sgr矛obhte: 鈥�To Malcolm and Mary鈥�. Gu Calum agus M脿iri. Bha an sgr矛obhadh ann am Beurla. Tha mi a鈥� dol a mh矛neachadh a鈥� ghnothaich dhuibh. Tha e car annasach.
O chionn fhada bha teaghlach a鈥� fuireach taobh a鈥� chladaich faisg air a鈥� bhaile. Bha iad ri croitearachd agus iasgach. Bha dithis chloinne aca 鈥� c脿raid. 鈥橲 e Calum a bh鈥� air a ghille mar ainm, agus 始s e M脿iri a bh鈥� air a phiuthar.
Bha an dithis a鈥� faighinn air adhart gu math, agus 始s e clann 猫asgaidh a bh鈥� annta. Bha iad gu math taiceil dom p脿rantan. Th脿inig d矛reach aon rud eatarra. Bhiodh M脿iri a鈥� tarraing 脿 Calum airson coltas 貌rdaig-coise air a chois dheis. Bha i air leth m貌r. 鈥楳o chreach, a Chaluim,鈥� chanadh i, 鈥榯ha coltas sgreataidh air an 貌rdaig mh貌ir agad.鈥�
鈥�Chan eil leasachadh air,鈥� chanadh a br脿thair. 鈥樖糞 ann mar seo a rugadh mi.鈥�
Nise, bha Calum f矛or mhath air sn脿mh. Uaireannan bhiodh e a鈥� sn脿mh am measg nan r貌n a thigeadh timcheall air.聽
鈥楢 Chaluim,鈥� chanadh M脿iri, 鈥榤ura sguir thu, chan fhada gus am bi thu fh猫in nad r貌n!鈥� Agus chanadh Calum gum biodh e air leth toilichte nan tachradh sin.
Dh鈥檉h脿s a鈥� chlann suas agus dh鈥檉h脿g iad an sgoil aig aois ceithir-deug. Chaidh Calum a chuideachadh athair leis an eathar. Rinn iad iasgach leis na l矛n-mh貌ra.
Feasgar a bha seo, aig 脿m a鈥� chiaraidh, chaidh Calum agus athair a-mach anns an eathar. Dh鈥櫭╥rich stoirm gun rabhadh. Thionndaidh iad am b脿ta agus rinn iad iomradh a dh鈥檌onnsaigh na t矛re. Ach cha robh iad luath gu le貌r. Chaidh an soitheach a chur bun-os-cionn.聽
Bha athair Chaluim math gu le貌r air sn脿mh agus bha fios aige gun robh Calum fh猫in f矛or chomasach mar shn脿mhadair. 鈥楪ach fear dha fh猫in!鈥� dh鈥櫭╥gh e. 鈥楽n脿mh gu t矛r!鈥� Ge-t脿, nuair a r脿inig e an cladach, cha robh sgeul air a mhac.聽
Chaidh e dhachaigh. Ruith a bhean agus a nighean ga ionnsaigh, toilichte gun robh e fhathast be貌. 鈥楥脿it a bheil Calum?鈥� thuirt iad. 鈥楴ach eil e c貌mhla riut?鈥� Mh矛nich an duine gun robh Calum caillte aig muir. Airson latha an d猫idh latha an d猫idh latha, chaidh muinntir an 脿ite a choimhead airson a鈥� ghille no co-dhi霉 airson a chuirp. Ach cha do lorg iad dad.
An d猫idh grunn seachdainean, th脿inig atharrachadh air M脿iri. Cha bhruidhneadh i ri duine. Chan itheadh i a biadh. Chaill i cuideam. Cha d猫anadh i c脿il ach coiseachd air an tr脿igh, a鈥� coimhead a-mach gu muir. Bha a cridhe briste.
Lorg a h-athair an t-eathar aige air a鈥� chladach. Bha e fhathast sl脿n. Thill an duine don iasgach. Ach bha M脿iri bhochd be貌 ann am mulad. Cha robh i ag iarraidh bruidhinn ri duine. Latha a bha seo, ge-t脿, dh鈥檃tharraich c霉isean agus innsidh mi dhuibh mu dheidhinn anns an ath Litir.
Faclan na Litreach
Faclan na Litreach: Donnchadh MacUilleim: Duncan Williamson; Aonghas MacN猫ill: Angus MacNeil; a sheanmhair: his grandmother; bun-os-cionn: upside-down.
Abairtean na Litreach
Abairtean na Litreach: co-dhi霉 ge脿rr-chunntas de sgeul: at least a summary of a story; muinntir nan r貌n: the seal people (seals that can change into human form); ribear choineanach ann an Earra-Gh脿idheal: a rabbit trapper in Argyll; tha clach-uaghach anns a鈥� chladh, ann an cumadh cridhe: there is a gravestone in the cemetery, in the shape of a heart; air a bheil ceithir faclan sgr矛obhte: on which are written four words; bha dithis chloinne aca 鈥� c脿raid: they had two children 鈥� twins; 鈥檚 e Calum a bh鈥� air a ghille mar ainm: he was called Malcolm; 始s e clann 猫asgaidh a bh鈥� annta: they were obliging children; taiceil dom p脿rantan: helpful to their parents; th脿inig d矛reach aon rud eatarra: just one thing came between them; tha coltas sgreataidh air an 貌rdaig mh貌ir agad: your big toe looks awful; chanadh a br脿thair: her brother would say; 始s ann mar seo a rugadh mi: this is how I was born; uaireannan bhiodh e a鈥� sn脿mh am measg nan r貌n: sometimes he would swim among the seals; chan fhada gus am bi thu fh猫in nad r貌n: it won鈥檛 be long until you are a seal; gum biodh e air leth toilichte nan tachradh sin: that he would be delighted if that were to happen; a chuideachadh athair leis an eathar: to help his father with the boat; rinn iad iasgach leis na l矛n-mh貌ra: they went fishing with the longlines; rinn iad iomradh a dh鈥檌onnsaigh na t矛re: they rowed towards the land; f矛or chomasach mar shn脿mhadair: very capable as a swimmer; gach fear dha fh猫in: every man for himself; chaidh muinntir an 脿ite a choimhead airson a鈥� ghille no co-dhi霉 airson a chuirp: the local people went to look for the lad or at least for his body; bha M脿iri bhochd be貌 ann am mulad: poor Mary was afflicted by deep sadness.
Puing-ch脿nain na Litreach
Puing-ch脿nain na Litreach: Bhiodh M脿iri a鈥� tarraing 脿 Calum airson coltas 貌rdaig-coise air a chois dheis: Mary would be teasing Calum for the appearance of the big toe on his right foot. Cas 鈥�foot鈥� is a feminine noun which traditionally slenderises in the dative singular case (which it is here after the preposition 鈥榓ir鈥�). 鈥�On the foot鈥� is air a鈥� chois; 鈥�on his foot鈥� is air a chois. The adjective follows the noun and similarly is lenited and slenderised so 鈥榦n his right foot鈥� is air a chois dheis.
Gn脿thas-cainnt na Litreach
Gn脿thas-cainnt na Litreach: Chan eil leasachadh air: it can鈥檛 be helped (changed).
Broadcast
- Sun 6 Oct 2024 13:55麻豆官网首页入口 Radio nan G脿idheal
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.